Προκλήσεις και Ευκαιρίες για την Ελληνική Οικονομία
Η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει μια σειρά προκλήσεων που συνδέονται με την άνοδο του εμπορικού προστατευτισμού και τις αυξήσεις δασμών, όπως καταδεικνύει η έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ), Γιάννη Στουρνάρα. Σύμφωνα με την έκθεση, η οικονομία μας θα επιβραδυνθεί το 2024, με εκτιμήσεις να περιλαμβάνουν και προτάσεις για το 2025, που εστιάζουν στην ανάγκη ενίσχυσης της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, οι κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία το 2025 είναι αυξημένοι, προκαλώντας αβεβαιότητα αναφορικά με την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό. Οι αυξήσεις δασμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τα αντίμετρα των εμπορικών τους εταίρων αποτελούν βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την κατάσταση. Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική οικονομία καλείται να διαφοροποιήσει τη δομή της, επιδιώκοντας να αυξήσει την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών. Αυτή η προσέγγιση είναι καίρια για τη σταδιακή διόρθωση των διαρθρωτικών ανισορροπιών του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Ο Γιάννης Στουρνάρας αναφέρει ότι οι εξελίξεις αυτές θέτουν σε κίνδυνο την ανθεκτικότητα των οικονομιών, περιορίζοντας το διεθνές εμπόριο και δυσχεραίνοντας τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες. Αυξάνονται οι κίνδυνοι για νέες πληθωριστικές πιέσεις, γεγονός που αναμένεται να καθυστερήσει την ανάπτυξη παγκοσμίως. Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα προσπαθεί να μειώσει το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, με τις βασικές προβλέψεις να δείχνουν βελτίωση ως ποσοστό του ΑΕΠ, αν και η κατάσταση παραμένει αβέβαιη.
Επιπλέον, κύριες προκλήσεις για την ελληνική οικονομία περιλαμβάνουν τη διασφάλιση ισχυρού ρυθμού ανάπτυξης. Ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να παραμείνει στο 2,3% το 2025, με πρωτογενές πλεόνασμα 2,6% του ΑΕΠ, ενώ η ιδιωτική κατανάλωση και οι επενδύσεις θα συμβάλλουν στη μείωση της ανεργίας στο 9,9% και του δημόσιου χρέους στο 144,4% του ΑΕΠ. Παράλληλα, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι ο γενικός πληθωρισμός θα υποχωρήσει ελαφρώς στο 2,9% το 2025, με τον δομικό πληθωρισμό να παραμένει σταθερός.
Τις αβεβαιότητες που επηρεάζουν την ελληνική οικονομία
Στη σύγχρονη εποχή, η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει σημαντικές αβεβαιότητες, όπως είναι η πιθανή καθυστέρηση στην απορρόφηση και αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, η αυξανόμενη συχνότητα φυσικών καταστροφών λόγω κλιματικής αλλαγής, καθώς και η έντονη πίεση στην αγορά εργασίας με τεράστιες απαιτήσεις για μισθολογικές αυξήσεις.
Η έκθεση της ΤτΕ παρατηρεί ότι οι αποκλίνουσες προοπτικές μεταξύ των χωρών στην Ευρώπη, όπως η Ελλάδα που παρουσίαζει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης με αυξημένο πληθωρισμό, εντείνουν την αβεβαιότητα και καθιστούν τη χάραξη νομισματικής πολιτικής πιο περίπλοκη. Ενδεχόμενη νέα αναζωπύρωση του πληθωρισμού θα μπορούσε να καθυστερήσει ή ακόμα και να ανακόψει τη διαδικασία των μειώσεων των επιτοκίων, επιδεινώνοντας τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες.
Επιπλέον, η αύξηση της έντασης στις γεωπολιτικές σχέσεις, η αστάθεια στις αγορές και η άνοδος των αποδόσεων ομολόγων έχουν δημιουργήσει ένα πιο περιοριστικό χρηματοπιστωτικό περιβάλλον. Ο παγκόσμιος κύκλος νομισματικής πολιτικής αναμένεται να είναι λιγότερο συγχρονισμένος, καθώς οι κεντρικές τράπεζες καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στην επίτευξη του στόχου τους για τον πληθωρισμό και τη διαχείριση των επιπτώσεων της ενέργειας και των ανατιμήσεων που προκαλούν οι εμπορικοί περιορισμοί.
Στρατηγικές Πολιτικής για Μια Ανθεκτική Οικονομία
Στην αναγκαία αντίμετρα για την κάλυψη όλων των παραπάνω προκλήσεων, η ΤτΕ επισημαίνει ότι απαιτείται μια συνεκτική στρατηγική οικονομικής πολιτικής που θα εστιάζει στη μεταρρυθμιστική συνοχή, στη δημοσιονομική σταθερότητα και στην ενίσχυση της παραγωγικής δυναμικής. Η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, ιδιαίτερα σε τομείς όπως η απονομή δικαιοσύνης, είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της επενδυτικής εμπιστοσύνης και την τάση προσέλκυσης νέων κεφαλαίων.
Επιπλέον, οι παρεμβάσεις που περιορίζουν την γραφειοκρατία και προάγουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι κρίσιμες για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Ο ταχύς και αποτελεσματικός σχεδιασμός των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης είναι επίσης καθοριστικής σημασίας για τη μείωση του επενδυτικού κενού και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.
Η ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας καθώς και της εκπαίδευσης είναι ουσιαστικές για τη διασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην αύξηση της συμμετοχής των νέων και των γυναικών στην αγορά εργασίας, σε σύγχρονες μεθόδους τεχνικής εκπαίδευσης και σε πολιτικές που να διευκολύνουν την ένταξη των εξειδικευμένων μεταναστών.
Η στρατηγική επένδυση στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία, που προκύπτει από το ευρωπαϊκό σχέδιο επανεξοπλισμού, προσφέρει μια μοναδική έκβαση για την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της χώρας. Η ενεργή συμμετοχή της Ελλάδας σε διεθνείς συνεργασίες μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά οφέλη για την οικονομία, με παράλληλη ενίσχυση των εξαγωγών και της αυτάρκειας.
Αντίκτυποι από τις τρέχουσες διεθνείς ανατροπές υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ευρωζώνης μέσω ταχείας ενοποίησης και αποτελεσματικού συντονισμού των πολιτικών. Η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης και η ανάπτυξη μιας πλήρως λειτουργικής Ένωσης Κεφαλαιαγορών είναι απτές προτεραιότητες που μπορούν να βοηθήσουν στην προσαρμογή της ευρώπης σε ένα απαιτητικό και ρευστό διεθνές περιβάλλον.
