Απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για την Ίδρυση Ιδιωτικών Πανεπιστημίων
Στο επίκεντρο της προσοχής βρέθηκε χθες η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), όπου εξετάστηκαν οι τέσσερις αιτήσεις ακύρωσης που κατατέθηκαν από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού ΑΕΙ (ΠΟΣΔΕΠ), καθώς και από καθηγητές των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και Κολεγίων, κατά της ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
Οι καθηγητές ΑΕΙ και η ΠΟΣΔΕΠ υπογραμμίζουν στις αιτήσεις τους ότι οι ρυθμίσεις του νόμου 5094/2024 παραβιάζουν το άρθρο 16 του Συντάγματος. Το συγκεκριμένο άρθρο stipulates ότι η ανώτατη εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται αποκλειστικά από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και ότι οι καθηγητές θα πρέπει να είναι δημόσιοι λειτουργοί. Επίσης, απαγορεύει τη σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες και διασφαλίζει τη δωρεάν εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες, με στόχο την υποστήριξη της υψηλής ποιότητας της ανώτατης εκπαίδευσης και την προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας.
Η ΠΟΣΔΕΠ υποστηρίζει ότι οι εν λόγω ρυθμίσεις υποβαθμίζουν τις εγγυήσεις του Συντάγματος και δημιουργούν ανισότητες στο εκπαιδευτικό τοπίο της χώρας. Σύμφωνα με τις απόψεις των Κολλεγίων, ο νόμος 5094/2024 ανατρέπει την ήδη υπάρχουσα αγορά εκπαιδευτικών υπηρεσιών, δημιουργώντας παρόχους δύο ταχυτήτων και υποβιβάζοντας τα Κολέγια σε παρόχους υπηρεσιών δεύτερης κατηγορίας. Ο νέος νόμος, αναγνωρίζοντας άλλα νομικά πρόσωπα ως «παραρτήματα» που μπορούν να χορηγούν πτυχία που «ισχύουν αυτόματα», υπονομεύει τη θέση των Κολλεγίων στην αγορά.
Κατά την διάρκεια της εκτενούς συζήτησης στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, τονίστηκε ότι με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων η δωρεάν παιδεία ενδέχεται να μετατραπεί σε επιχειρηματική παιδεία, με τους φοιτητές να μετατρέπονται σε πελάτες και τους καθηγητές σε ιδιωτικούς εκπαιδευτές. Εξάλλου, αναφέρθηκε ότι η κρατική μονοπώληση στον τομέα της εκπαίδευσης έχει αποδυναμωθεί λόγω των κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δίνοντας τη δυνατότητα στα αλλοδαπά πανεπιστήμια να λειτουργούν στην Ελλάδα.
Στοιχεία που παρουσιάστηκαν δείχνουν ότι περίπου 40.000 Έλληνες σπουδαστές επιλέγουν να φοιτούν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Με την εκπαιδευτική διάρθρωση που προτείνεται, οι φοιτητές θα έχουν τη δυνατότητα να εγγραφούν σε παραρτήματα αλλοδαπών πανεπιστημίων που θα λειτουργούν στην χώρα, ενισχύοντας έτσι τις διεθνείς εκπαιδευτικές σχέσεις.
Η Ολομέλεια καλείται να αποφανθεί εάν οι ρυθμίσεις του νόμου 5094/2024 είναι σύμφωνες με το άρθρο 16 του Συντάγματος, εάν παρακάμπτουν τις διαδικασίες συνταγματικής αναθεώρησης και εάν πληρούν τις απαιτήσεις για την ανώτατη τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα, όπως η ακαδημαϊκή ελευθερία και η κρατική εποπτεία.
Αξιοσημείωτο είναι ότι, σε περίπτωση που αποφασιστεί ότι το Σύνταγμα επιτρέπει μόνο ένα αμιγώς κρατικό εκπαιδευτικό σύστημα, τίθεται το ερώτημα αν το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει εφαρμογή σε αυτή την περίπτωση και αν ένα τέτοιο σύστημα συμβαδίζει με το ενωσιακό δίκαιο. Οι αιτούντες έχουν ζητήσει να αποσταλεί προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ η Ολομέλεια του ΣτΕ επιφυλάχθηκε να εκδώσει τις αποφάσεις της σχετικά με την υπόθεση.
